بررسی قیمت الکترود گرافیتی
الکترود گرافیتی چیست؟
الکترود گرافیتی از خانواده مواد کربنی مانند زغالسنگ و الماس است و در بسیاری از صنایع از جمله موتور های ساده الکتریکی تا صنایع فولادی استفاده میشود، در واقع الکترود گرافیتی قطعه ایست که جریان برق را با قدرت زیاد و با حداقل مقاومت عبور می دهد و ازخورندگی کمی برخوردار است.
این قطعه برای انتقال جریان بالای الکتریسیته به کوره های قوس الکتریکی به منظور ذوب شارژ فلزی استفاده می شود و در کارخانه هایی که با روش قوس الکتریکی فعالیت میکنند، کاربرد دارد.
تولید الکترود گرافیتی شامل سه مرحله است، در مرحله اول پودر کک سوزنی، قالب گیری و توسط ویبراتور فشرده خواهد شد.
در مرحله دوم الکترود فرم گرفته ، در کوره پخته خواهد شد و سپس یه روکش از قیر به آن اضافه می شود.در مرحله سوم کربن الکترود در دمای 3000 درجه به گرافیت تبدیل خواهد شد.
پس از این مرحله الکترود تولید شده توسط عملیات تراشکاری به شکل استوانه به قطر مورد نظر تبدیل شده و نهایتا یک پین به عنوان سوکت به سر الکترود نصب می شود.
کیفیت الکترود
مهمترین عامل در تولید و افزایش کیفیت الکترود های گرافیتی، میزان یا درجه کک نفتی به کار رفته در آن است.الکترودهای گرافیتی از کک سوزنی با کیفیت بالا تولید می شوند.کک سوزنی نوعی کک پایه نفتی مرغوب است، و هرچه کیفیت کک نفتی بالاتر باشد، الکترود با کیفیتی تولید می شود.
الکترود های گرافیتی با قطر 100 و 70 میلی متر در سه دسته RP، HPو UHP قابل عرضه هستند.نوع الکترود HP با جریان الکتریکی بالا برای انجام عملیات ریخته گری کوره پاتیلی و گاهی اوقات برای انجام عملیات در کوره قوس الکتریکی بکار می رود.
نوع UHP با جریان بسیار بالا برای کوره های قوس الکتریکی و کوره های پاتیلی تحت بار سنگین مورد استفاده قرار می گیرند.
تحلیل بازار جهانی
تولید الکترود گرافیتی دنیا 1.2 تن در سال است که سهم چین 40 درصد و سایر کشورها 60 درصد می باشد. این درحالی است که شش غول بزرگ الکترود گرافیتی دنیا خارج از چین فعالیت دارند. قیمت این محصول در سال گذشته افزایش تقریبا 10 برابری تجربه کرده است.
در همین ارتباط چندی پیش یک شرکت آلمانی در اقدامی جالب، یک طرح از مرسدس بنز منتشر کرده است که در حال فرو رفتن در کوره ذوب است و آن را به افزایش قیمت الکترود گرافیتی تشبیه کرده است.
افزایش قیمت الکترود گرافیتی به سه دلیل عمده است: اول اینکه شاهد کاهش عرضه مواد اولیه تولید الکترود گرافیتی هستیم. کک سوزنی ماده اولیه برای تولید الکترود گرافیتی است که در حدود 40 درصد بهای تمام شده ی این ماده را تشکیل می دهد.
فناوری تولید این ماده در انحصار سه کشور آمریکا، زاپن است. تولید کک سوزنی پیش از این ارزان بوده و ارزش افزوده کمی را نصیب شرکت های پتروشیمی و پالایشگاهی میکرده است.
به علت تغییر سیاست این کارخانه ها از تولید کک سوزنی به تولید مواد اولیه با ارزش افزوده بالاتر، در سال اخیر شاهد کاهش عرضه کک سوزنی در بازارهای جهانی هستیم.
عامل دیگری که منجر به صعود قیمت الکترود گرافیتی شده است به سیاست های دولت چین باز میگردد. چین به دلایل زیست محیطی و مشکلات آلودگی هوا در نظر دارد حدود 20 درصد از ظرفیت تولید کل فولاد به روش کوره بلند را کاهش داده و به سمت استفاده از کوره های قوس گرایش پیدا کند.
همین مسئله منجر به افزایش میزان مصرف داخلی الکترود در این کشور شد و در برهه ای از زمان باعث شد مصرف الکترود در داخل چین صعودی شود.
تحلیل بازار جهانی
دولت چین طی نامه ای به شرکت های تولید کننده الکترود گرافیتی خواستار در اولویت قرار گرفتن تامین نیاز فولاد سازان داخلی شد، بنابراین همین تغییر سیاست چین، موجب کمبود عرضه این محصول در سایر کشورها نظیر ایران شد.
همچنین تولید الکترود گرافیتی جز صنایع آلاینده در کشور چین محصوب می شود، تعطیلی یا محدودیت تولید برخی از تولید کنندگان الکترود با دستور دولت در این کشور، از دیگر عوامل کمبود عرضه و افزایش بهای این محصول در چین شده است.
سومین دلیل افزایش قیمت الکترود گرافیتی در مدت اخیر، کاهش عرضه این محصول در بازارهای جهانی است.صنعت الکترود گرافیتی جهان شاهد کاهش ظرفیت 210 هزار تنی به دلیل حاشیه سود پایین این محصول است.
شرکت های عمده تولید کننده مانند SGLCarbon و Graftech ظرفیت تولید خودرا به ترتیتب 100 هزار تن و 60 هزار تن کاهش دادند.این کاهش تولید الکترود گرافیتی، مقدار ظرفیت تولیدی کل مناطق مختلف دنیا به جز چین را به حدود 810 هزار تن رساند.
قابل ذکر است ظرفیت تولید کشور چین 890 هزار تن می باشد.بنا به گزارش انجمن فولاد جهانی، کل تولید فولاد جهان در سال 2016 برابر با 1.628 میلیون تن بوده است که در سال 2017 این عدد در حدود 1.670 میلیون تن است.
حدود 25 درصد فولاد دنیا به روش قوس الکتریکی تولید می شود که نیازمند 742 هزار تن تا 755 هزار تن الکترود گرافیتی است.
بررسی بازار چین
چین در سال 2016 بزرگترین تولیدکننده الکترودها گرافیتی بوده است که تقریباً ۴۰درصد حجم تولیدات جهانی را تشکیل داده است . انتظار میرود که این کشور همچنان سلطه خود را در بازار حفظ کند و بالاترین نرخ رشد مرکب سالانه را از آن خود کند.
بر اساس گزارش انجمن گرافیت چین، کل تولید الکترودها گرافیتی در چین در سال 2017برابر 520 هزار تن بوده است و انتظار میرود در سال 2018 حدود ۶۰۰ هزار تن تولید شود.
پیش بینی رشد تقاضا و محدودیت ها عرضه، قیمت الکترود گرافیتی را سال 2017 در چین به شدت بالا برد. زمانی که دولت این کشور مقررات زیست محیطی را برای کاهش آلاینده ها جدی تر کرد و چند کارخانه کوچک تولیدکننده الکترود در اوایل فوریه 2017 تعطیل شدند.
پیش بینی ها حاکی از کاهش عرضه جدی در چین داشت ، اما با تولید این محصول در این کشور در ادامه سال، تولیدکنندگان چینی مقدار تولید الکترود گرافیتی خود در سال 2017 را 285 هزار تن بالاتر از سال 201۶ ثب کردند.
این در حالی بود که میزان تقاضا الکترود گرافیتی تنها در حدود 215 هزار تن نسب به سال 201۶ رشد داشت. با مازاد عرضه ۶۰ هزار تنی و صادرات این محصول در فصول آخر سال 2017 به سایر نقاط دنیا، تب وتاب بازار الکترود گرافیتی کمی فروکش کرد و قیمت این محصول، بازار باثبات تری تجربه کرد.
صادرات الکترودهای گرافیتی چین در ژانویه 2018 به دلیل تقاضا شدید جهانی، بیش از 20 درصد نسبت به دسامبر 2017 فراتر رفته است .
طبق آمار اراعه شده گمرک چین، این کشور در ژانویه 2018 ،24،166 تن الکترود گرافیتی صادر کرده است که نسب به دسامبر 2017 در حدود 4 هزار تن افزایش نشان میدهد.
بررسی بازار چین
کشور چین دارا ظرفیت اسمی تولید 120 میلیون تن فولاد به روش احیا م مستقیم است. 52 میلیون تن فولاد به وسیله این روش در سال 2017 تولید شده است .
ظرفیت تولید فولاد به روش قوس الکتریکی این کشور در سال 2018 حدود 137 میلیون پیش بینی شده است و ظرفیت تولید عملیاتی در حدود 82 میلیون تن عنوان شده است.
با درنظرگرفتن این موضوع که تولید هر تن فولاد با این روش در حدود 2 کیلوگرم الکترود گرافیتی نیاز دارد، با افزایش 30 میلیون تنی ظرفیت عملی تولید فولاد این کشور از طریق قوس الکتریکی چین نیازمند 60 هزار تن الکترود گرافیتی اضافی است، بنابراین این کشور میتواند میزان صادرات خود در سال جاری میلادی را در حدود مقادیر سال 2017 داشته باشد.بررسی بازار هند
بررسی بازار هند
هند با داشتن 25 درصد بازارها بین المللی دومین بازیگر تعیین قیمت الکترود گرافیتی است. بازار الکترود گرافیتی هند انحصاری است و تنها دو شرک ا صلی Graphite India و HEG را دارد.
شرک ،HEG بزرگترین تولیدکننده الکترود گرافیتی هند و یکی از غولها تولید و صادرات الکترود گرافیتی در جهان، حدود 20 سال است که در بازار ایران حضور دارد.
بنا به پیش بینی ها هند به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکننده های الکترود گرافیتی تحت فشار برا کاهش قیمت های داخلی است و برای این محصول در تلاش به وضع تعرفه 20 درصد از اوایل آوریل 2018 است.
صادرات الکترود هند طی سال 2017 با 45 درصد رشد به 115هزار و 942 تن رسید، این درحالیکه است که در سال قبل 80 هزار و 98 تن بوده است.
محدودیت عرضه در چین، ا صلی ترین عامل افزایش صادرات از کشور هند عنوان شده است. ایران مشتری اول هند برای واردات الکترود گرافیتی است و در سال گذ شته میلادی 50 در صد میزان صادرات خود از این کشور را افزایش داده است.
بررسی بازار داخل
زمانی که الکترود افزایش قیمت خود را در بازار بین الملل آغاز کرد، برا شرک های فولاد داخل کشور این تصور ایجادشده بود که تأمین کننده محصول، قیمت ها را بالا برده است و هیچ اتفاقی در بازار رخ نداده است.
به بیان دیگر از بهمن ماه 95 که روند افزایش قیمت ها شنروع شد علیرغم پیگیر ها و مساعدت جهت اعلام این موضوع به شرک های فولاد ، اعتنایی به بازارها جهانی نشد و چندان این موضوع جد گرفته نشد.
در ایران نیاز سالانه کشور به الکترود گرافیتی 40 تا 50 هزار تن است و با توجه به اهداف صنعت فولاد کشور در افق 1404 حدود 90 تا 100 هزار تن الکترود گرافیتی موردنیاز است.
اکنون بیشنتر نیاز صنعت فولاد به الکترود گرافیتی از کشورها روسیه، چین و هند تأمین میشود. قیمت الکترود تا پیش از آنکه صعود شارپی داشته باشد به ازا هر تن حدود 20 تا 30 هزار تومان بود اما بنا بر دلایلی عنوان شده، قیمت آن یکباره تغییرات بالایی داشته است.
بنابراین به دلیل پایین بودن قیمت آن درگذشته، شرک های مربوطه از این لحاظ دغدغه ای نداشتند.
صنعت فولاد ایران عمدتاً متکی به کوره ها تولید فولاد قوس الکتریکی است و این موضوع موجب شده تا کمبود عرضه الکترود های گرافیتی، در هفته ها اخیر نگرانی هایی را به وجود بیاورد.
نرخ الکترود گرافیتی در ماه های اخیر رشد خیره کننده ای داشته و از 2 هزار دلار در هر تن به بیش از 13 هزار دلار ر سیده است. برخی فعالان صنعت فولاد از نرخ 22 تا 25 هزار دلار نیز برا این قطعه سخن میگویند.
بررسی بازار داخل
این امر تأثیر زیادی بر بهای تمام شده محصولات شرک هایی که از روش قوس الکتریکی استفاده میکنند دارد. علاوه بر افزایش نرخ الکترود، با توجه به اینکه این محصول به صورت ارز خریدار میشود، با افزایش نرخ دلار، بهای تمام شده فولاد سازان تحت تأثیر قرارگرفته است.
تا پیش از جهش قیمتی الکترود، در کشور ما به دلیل پایین بودن بها برق، روش قوس الکتریک دارای توجیه اقتصادی بود، اما رشد اخیر الکترود در ماهها اخیر این تصورات را بر هم زد و برگ تازه ای برا این صنعت ورق خورد.